Hacim , belirli bir dönemde veya belirli bir süre zarfında bir finansal varlığın ne kadar alınıp satıldığının bir ölçüsüdür. Çok güçlü bir araçtır, fakat çok basit bir gösterge olduğundan dolayı genellikle göz ardı edilir. Hacim bilgisi hemen hemen her yerde bulunabilir, ancak çok az sayıda tüccar veya yatırımcı bu bilgileri karlarını artırmak ve riski en aza indirmek için nasıl kullanacaklarını bilir.
Piyasadaki tüm alıcılar için, bir satıcının hisselerinden kurtulması için bir alıcının olması gerektiği gibi, bir işlem yapabilmek için ihtiyaç duydukları hisseleri satan bir satıcının da olması gerekir. Tüm farklı zaman dilimlerinde en iyi fiyat için alıcılar ve satıcılar arasındaki bu savaş, kısa vadeli fiyat hareketi yaratırken, uzun vadeli teknik ve temel faktörler ortaya çıkar. Hisse senetlerini (veya herhangi bir finansal varlığı) analiz etmek için hacmin kullanılması karları artırabilir ve riski azaltabilir.
Hacmi kullanmak için temel kurallar
Hacmi analiz ederken, hareketin gücünü veya zayıflığını belirlemek için kullanabileceğimiz kurallar vardır. Yatırımcılar olarak, güçlü hamlelere katılmaya ve zayıflık gösteren hamlelere katılmamaya daha meyilliyiz – hatta zayıf bir hamlenin tersi yönünde bir giriş izleyebiliriz . Bu kurallar her durumda geçerli değildir, ancak alım satım kararları verirken genel bir yardımcıdır.
Hacim ve Piyasa Faizleri
Yükselen bir pazar, yükselen hacmi görmelidir. Fiyatların daha da yükselmesi için alıcıların artan sayıları ve artan istekleri gereklidir. Artan fiyat ve azalan hacim ilgi eksikliği göstermektedir ve bu potansiyel bir tersine dönme uyarısıdır. Bu düşünceyi kavramak zor olabilir, ancak basit gerçek şu ki, küçük hacimli fiyat düşüşü (veya yükseliş) güçlü bir sinyal değildir. Büyük hacimli fiyat düşüşü (veya yükselmesi), stoktaki bir şeyin temelde değiştiğinin daha güçlü bir işaretidir.
Şekil 1: 2018 yazında Apple Inc. ( AAPL ) in artan fiyatı ve artan hacmini gösteren günlük grafik
Tükenme Hareketleri ve Hacim
Yükselen veya düşen bir pazarda, tükenme hareketlerini görebiliriz. Bunlar genellikle, fiyatın keskin bir şekilde artması ve bir eğilimin potansiyel sonunu işaret ediyor. Bekleyen ve pazarın tepesine doğru hareket eden yığını daha fazla kaçırmaktan korkan ve alıcı sayısını tüketen katılımcılar Pazarın dibinde, düşen fiyatlar sonunda çok sayıda tüccarı zorlayarak,oynaklığa ve artan hacime neden olur. Bu durumlarda ani artıştan sonra hacimde bir düşüş göreceğiz , ancak önümüzdeki günlerde hacmin nasıl oynamaya devam edeceği, diğer hacim yönergeleri kullanılarak analiz edilebilir.
Şekil 2: AAPL günlük tablosu, yön değişikliğini gösteren bir hacmi gösteriyor, Ocak-Mart 2018
Boğa İşaretleri
Hacim, yükseliş işaretlerinin tanımlanmasında çok yararlı olabilir. Örneğin, fiyat düşüşünde satış hacminin arttığını ve ardından fiyatın daha yüksek, ve sonrasında daha düşük bir fiyat ile hareket ettiğini hayal edin. Geri hamle fiyatının bir önceki düşüş seviyesinden daha yüksekte kalması ve ikinci düşüşün ardından hacminin azalması durumunda, bu genellikle bir yükseliş işareti olarak yorumlanıyor.
Şekil 3: SPDR S&P 500 ETF ( SPY ) günlük grafik, 2010 yazında ikinci düşüşe ilgi duymadığını gösteriyor
Hacim ve Fiyatın ters dönüşü
Uzun bir fiyat yükselişini veya düşüşünü takiben, fiyat düşen veya yükselen fiyat hareketi ve yüksek hacimle değişmeye başlarsa, bu çoğu zaman tersine çevrildiğini gösterir.
Hacim ve Kırılmalar – Yanlış Kırılmalar
Bir aralıktan veya başka bir grafik deseninden gelen ilk kırılışta , hacimdeki bir artış hareketteki gücü gösterir. Bir kırılmada hacimdeki küçük bir değişiklik veya hacimdeki düşüş, ilgi eksikliği ve hatalı bir kırılma olasılığının yüksek olduğunu gösterir.
Şekil 4: Temmuz-Ağustos 2018’de kırılmada artan hacmi gösteren AAPL günlük tablosu
Hacim Geçmişi
Hacim son tarihe göre bakılmalıdır. 50 yıl önceki hacimle bugünkü hacmi karşılaştırmak alakasız veriler sunar. Veri kümeleri ne kadar yeni olursa, o kadar alakalı olmaları olasıdır.
Hacim Göstergeleri
Hacim göstergeleri, en yaygın kullanılan grafik platformlarında görsel olarak temsil edilen matematiksel formüllerdir. Her gösterge biraz farklı bir formül kullanmaktadır ve bu nedenle, tüccarlar kendi piyasa yaklaşımları için en iyi olan göstergeyi bulmalıdır. Göstergeler alım/satım karar süreçlerinde yardımcı olabilirler fakat olmazsa olmaz değildirler. Birçok hacim göstergesi vardır. Aşağıda bunların kaç tanesinin kullanılabileceğinin bir örneklemesi var.
Dengeleme Hacmi (OBV):
OBV basit ama etkili bir göstergedir. İsteğe bağlı bir sayıdan başlayarak, pazar yükseldiğinde satış hacmi eklenir veya pazar azaldığında satış hacmi çıkarılır. Bu, toplam çalışma sağlar ve hangi stokların birikmekte olduğunu gösterir. Ayrıca,bir fiyat yükseldiğinde, ancak hacim daha düşük bir oranda arttığında veya düşmeye başladığında olduğu gibi farklılıkları gösterebilir. Şekil 5, OBV’in Apple’daki hisse fiyatı artışını artırdığını ve onayladığını göstermektedir.
Şekil 5: OBV’nin 2017 sonbaharında fiyat hareketini nasıl onayladığını gösteren bir AAPL günlük şeması
Chaikin Para Akışı :
Yükselen fiyatlara yükselen hacim eşlik etmelidir, bu nedenle bu formül, fiyatlar günlük aralığının üst veya alt kısmında bittiğinde hacmi artırmaya odaklanır ve ardından karşılık gelen güç için bir değer sağlar. Kapanışlar aralığın üst kısmında olduğunda ve hacim genişlediğinde, değerler yüksek olacaktır; Kapanışlar aralığın alt kısmında olduğunda, değerler negatif olacaktır.
Chaikin para akışı kısa vadeli bir gösterge olarak kullanılabilir, çünkü salınım yapar, ancak daha çok farklılıkları görmek için kullanılır. Şekil 6, hacmin Apple hisse senedindeki sürekli düşük düşüşleri (fiyatı) nasıl doğrulamadığını gösteriyor. Chaikin para akışı, stokta daha yüksek bir geri dönüşle sonuçlanan bir sapma göstermiştir.
Şekil 6: 2018 baharında olası bir tersine dönüş sapmayı gösteren bir AAPL günlük tablosu
Klinger Osilatörü : Sıfır çizgisinin üstündeki ve altındaki dalgalanma, diğer işlem sinyallerine yardımcı olmak için kullanılabilir. Klinger osilatörü , belirli bir süre boyunca birikim (alış) ve dağıtım (satış) hacimlerini toplar. Aşağıdaki şekilde oldukça olumsuz bir rakam görüyoruz – bu genel bir yükseliş trendinin ortasında- ardından tetikleyici veya sıfır çizgisinin üzerinde bir yükseliş izliyor. Hacim göstergesi fiyat trendi boyunca pozitif kaldı. 2011 yılı Ocak ayında tetikleyici seviyesinin altındaki bir düşüş kısa vadeli tersine dönme sinyalini verdi. Ancak fiyat sabitlendi ve bu nedenle göstergelerin genellikle izolasyonda kullanılmaması gerekiyor. Çoğu gösterge diğer sinyallerle birlikte kullanıldığında daha doğru okumalar verir.
Şekil 7: Klinger’in yükseliş trendini nasıl doğruladığını gösteren bir AAPL günlük tablosu, 2017 sonbaharı
Sonuç Olarak;
Hacim, son derece yararlı bir araçtır ve görebildiğiniz gibi, onu kullanmanın birçok yolu vardır. Piyasanın güçlülüğünü veya zayıflığını değerlendirmenin yanı sıra, hacminin bir fiyat hareketini doğrulayıp doğrulamadığını veya tersine bir işareti belirtip belirtmediğini kontrol etmek için kullanılabilecek temel kurallar vardır. Göstergeler karar alma süreçlerinde yardımcı olarak kullanılabilirler. Kısacası, hacim işleme girip girmeme noktasında kesin bir giriş ve çıkış sinyali belirtme aracı değildir; bununla birlikte göstergeler sayesinde giriş ve çıkış sinyalleri fiyat hareketine, hacim ve hacim göstergesine bakarak oluşturulabilir .