Temel analiz; forex piyasasında makroekonomik verilerin ve ülkelerin yapılarının incelenmesiyle ortaya çıkan bir analiz yöntemidir. Amaç para birimlerinin değerinde gerçekleşebilecek artış ya da azalışları takip edebilmektir.
Temel analizde ülkelere ilişkin haberlerin takip edilmesi ve yorumlanması oldukça önemlidir. Genellikle teknik analizle birleştirilmesi ile dönüş ya da kırılış noktalarının ortaya çıkışında etkilidir.
Seans saatlerinde ilgili para biriminden gelecek haberler poziyon açılmasına ya da kar alımlarına sebep olur. Bu yüzden makroekonomik verilerin uzun vadede para birimi değerine nasıl etki edeceği bilinmelidir. Haberleri beklenen ve beklenmeyen haberler olarak iki başlıkta toplarsak: Beklenmeyen ani gerçekleşen haberler piyasada daha hızlı fiyatlanmaktadır. Beklenmeyen ani değişimler para biriminin teknik analiz seviyelerinin hızlı geçilmesine ve ana trendde değişimlere sebep olmaktadır. Politik ve doğal gelişmeler beklenmedik haberler olarak sınıflandırabilir. Siyasi bir anlaşmazlık ya da hükümetlerde yaşanacak ani değişiklikler para birimini etkileyen en önemli etkenlerdendir. Bu tip haberleri ülkemizde yaşanan krizlerden çok daha iyi bilmekteyiz 19 Şubat 2001’de “Anayasa Kitabının Fırlatılması” olarak basına yansıyan haberler hem borsamızda hem de TL de büyük kayıplara yol açmıştı. Bu tip haberler, hazırlıksız yakalanılan ve ani tepki verilmesi gereken haberlerdir. Aynı zamanda doğal afetlerde para birimleri üzerinde etkilidir. Japonya da gerçekleşen deprem ve ardından Tsunami gibi doğal afetler para birimlerini direkt olarak etkilemektedir. Aynı zamanda 11 Eylül olayları gibi terör ve savaş olayları da ülke ekonomisine ilişkin endişeleri arttırdığı için para birimlerine etki eder. O yüzden forex piyasalarında faaliyet göstermek aynı zaman da bu tip haberlere hazırlıklı olmak anlamına gelmektedir.
Diğer yandan beklenti dahilinde ve belirli bir program veya takvimle açıklanan ekonomik veriler ya da gerçekleşmesi beklenen anlaşmalar yine piyasada fiyatlanmaktadır. Bu veriler herhangi bir platform üzerinden takip edilmekte ve veriye ilişkin oluşan beklentiye göre fiyatlanmaktadır.
Faiz oranları, büyüme rakamları, kapasite kullanım oranları, tahvil ihaleleri ya da işsizlik verileri;işsizlik oranları, tarım dışı istihdam verileri gibi veriler piyasada bir önceki dönemde gerçekleşen veri ile piyasada oluşan beklentiye göre fiyatlanmaktadır.
Ekonomik verilerin fiyatlanmasında baz nokta faiz oranları olarak belirlenir. Faiz oranları, Merkez Bankalarının uzun vadeli hedeflerini yansıtmaktadır. Dolayısıyla piyasada ekonomik aktivitenin yani bireylerin -gerçek ya da tüzel- harcama ya da yatırım yapma kararlarını etkileyen en önemli faktördür. Bu yüzden açıklanan veriler ekonomik aktivitedeki değişimi gösteren ve gelecekte faiz oranlarının değişimine ilişkin fikir geliştirici nitelikte olmaktadır. Bu da para biriminin değerini direkt olarak etkilenmektedir.
Analiz edilmesi gereken veriler ise;
Büyüme rakamları ,İşsizlik oranları,Faiz oranları ,İstihdam verileri ,Tüketici Endeksleri ,Tarımdışı İstihdam rakamları ,Üretici Endeksleri ,Ortalama Saatlik kazançlar ,Ev satışları ,İşsizlik maaşı başvuruları ,Tahvil ihaleleri ,Ekonomik aktivite endeksleri ,Merkez Bankaları Başkanlarının Konuşmaları ,Kredi derecelendirmeleri ,Para Politikaları ,Dış Ticaret verileri ,Enflasyon Oranları v.s
gibi veriler ekonominin yorumlanmasında ve beklentilerin oluşmasındaki en önemli etkenlerdendir.
Temel analiz verileri, teknik analiz göstergeleri ya da beklentileri ile birleştirilmelidir. Uzun vadeli trendlerin oluşumunda uzun vadeli kararların etkisi vardır. Dolayısıyla bir trend dönüşü, kar realizasyonu gibi gerçekleşecek fiyatların dayanağı genel olarak temel verilere dayanmaktadır. Dow teorisinde de bahsedildiği gibi fiyatlamalar her şeyi içermektedir ve her şeyden haberdardır.