Tüketici Fiyat Endeksi

Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), gıda, ulaşım, konaklama, sağlık ve haberleşme gibi malları ve hizmetleri içeren bir tüketici sepetindeki fiyat değişimlerini ölçen endekstir. Önceden belirlenmiş ürün sepetindeki her bir ürün için fiyat değişiklikleri ve ortalamaları hesaplanır. TÜFE’deki değişiklikler, yaşama maliyetiyle ilişkili fiyat değişikliklerini değerlendirmek için kullanılır. TÜFE nedir, enflasyon veya deflasyon dönemlerini tanımlamak için en sık kullanılan istatistiklerden biridir.

TÜFE’nin temel amacı, tüketime konu olan önceden belirlenmiş mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimi ölçümleyerek nihai hedef olan enflasyonu hesaplamaktır. Tüketici fiyatları endeksini hesaplamaya yönelik; yurtiçinde ikamet edenler, yabancı ziyaretçiler ve şirketlerin ülkede yaptığı tüm tüketim harcamalarını dikkate alınır. Bu çerçevede tüketime konu olmayan mal ve hizmetler kapsam dışında tutulmuştur.

TÜFE Ne Zaman Açıklanır

TÜİK, TÜFE’yi aylık olarak hesaplar, her ayın 3. gününde saat 10:00’da, ayın 3’ü tatil ise 3’ünden sonraki ilk iş gününde açıklar.

TÜFE’ye Dahil Edilen Mal ve Hizmetler

TÜFE hesaplamasına konu olan mal ve hizmetler yıllık olarak güncellenir. TÜİK, bu ürünleri yıl başında belirler, önemsiz olan ürünleri listeden çıkartırken tüketimi artan ürünleri listeye ekler. 2017 yılı TÜFE sepetinde 414 kalem mal ve hizmet bulunmaktadır.

Neler TÜFE Kapsamındadır?

Ülkenin geneline örnek olarak seçilmiş yıllık 15.000 hanehalkı ile Hanehalkı Bütçe Anketi ve kurumsal nüfus anketi, yabancı uyrukluların Türkiye’de yapmış olduğu harcamalar içinse turizm anketi ve resmi kayıtlardan elde edilen(gümrük bakanlığı vs.) harcama ve ciro bilgileri kapsama dahildir. TÜFE, 81 ilin şehir merkezini kapsayacak şekilde 221 ilçeden peşin alım fiyatı bilgileri toplanarak hesaplanır.

TÜFE’de Harcama Grubu Ağırlıkları

TÜFE Ana Harcama grubu ağırlıkları yandaki tablodaki gibi;

Gıda ve alkolsüz içeceklerde %21.77, Alkollü içecekler ve Tütünde %5.87, Giyim ve Ayakkabıda %7.33, Konutta %14.85, Ev eşyasında %7.72, Sağlıkta %2.63, Ulaştırmada %16.31, Haberleşmede %4.12, Eğlence ve kültürde %3.62, Eğitimde %2.69, Lokanta ve otellerde %8.05, Diğer mal ve hizmetlerde ise %5.04 oranlarındadır. Enflasyonu yine gıda fiyatları uçurdu! gibisinden yazılara çokça rastlamışsınızdır. Bunun temel sebebi gıdanın enflasyon üzerinde %20’nin üzerinde ağırlığı olmasından kaynaklanıyor.

TÜFE ve Piyasalar

Aylık olarak açıklanan Tüketici Fiyatları Endeksi, piyasaları etkileyen ve takip edilmesi gereken önemli veriler arasında yer almaktadır. Başta borsa ve kur üzerinde hızlı etki yarattığından özellikle forex gibi kaldıraçlı alım satım yapan yatırımcıların dikkatle takip etmesi gerekir. ABD’de açıklanan TÜFE(CPI) verisi, 2008 ekonomik krizinden önemini daha da artırmış ve küresel piyasaların önemle takip ettiği veri haline gelmiştir.

TÜFE ve Merkez Bankası

Merkez bankalarının temel hedefi fiyat istikrarını sağlamaktır. Fiyat istikrarı da öngörülebilir düşük oranda enflasyonla gerçekleşir. TCMB’nin 2011 yılından bu güne orta vadeli hedefinde enflasyonu %5 seviyesine getirme yükümlülüğü vardır. Bu yükümlülük, TCMB ve hükümetler tarafından ortak belirlenir. Eğer %5’in üzerinde %7’nin üzerinde enflasyon gerçekleşirse gerekçelerini hükümete bir enflasyon raporuyla bildirmek zorundadır. TCMB, enflasyon hedeflemesini gerçekleştirmek için tüm para politikası araçlarını kullanır, hükümetler ise yapısal reformlarla ona destek olur.

Aşağıdaki tabloda TCMB’nin Enflasyon hedeflerine ve gerçekleşmelerine ulaşabilirsiniz.